Przyrost na wysokość sosny zwyczajnej rozpoczyna się na ogół pomiędzy 20 kwietnia, a 5 maja. Kończy się w drugiej połowie czerwca, po około dwóch miesiącach. Zakończenie przyrostu wiąże się z wytworzeniem ugrupowania pączków. Pęd główny zakończony jest pączkiem wierzchołkowym, a pędy boczne pączkami szczytowymi. Wokół każdego z nich znajdują się pączki boczne, które na pędzie wierzchołkowym można rozdzielić na górne, środkowe i dolne. W typowym układzie zawiązane pączki rozwijają się wiosną następnego roku dając początek kolejnemu przyrostowi pędu głównego, pędów bocznych oraz początek kolejnym rzędom pędów bocznym (na pędzie głównym tworzy się okółek – wianuszek pędów bocznych pierwszego rzędu). W specyficznych warunkach środowiska, przy predyspozycji genetycznej, przedstawiona sezonowość przyrostu pędów sosny może ulec zmianie. Zawiązane w bieżącym roku pączki mogą się przedwcześnie, jeszcze w tym samym sezonie wegetacyjnym rozwinąć. Zjawisko to od greckiego słowa prolepsis (przedwczesność) określa się mianem proleptyczności, a wyrosłe przedwcześnie pędy, pędami proleptycznymi.

Powtórny, przedwczesny przyrost sosny skutkuje powstawaniem jej wielopędowych form pokrojowych. Dzieje się tak, ponieważ pędy proleptyczne najczęściej wyrastają z najwyżej położonych, górnych pączków bocznych towarzyszących pączkowi wierzchołkowemu i są skierowane prawie pionowo do góry. Pączki zawiązane na końcach pędów proleptycznych znajdują się zatem powyżej lub obok ugrupowania pączków z którego wyrosły. Wiosną kolejnego roku wszystkie pączki równocześnie zaczynają wiosenne pędzenie (przyrost). Niestety, pączek wierzchołkowy pędu głównego, otoczony przez przewyższające go pędy proleptyczne, często obumiera. W prowadzonych badaniach wykazano, że dzieje się tak w przypadku występowania obok niego co najmniej dwóch pędów proleptycznych. W sąsiedztwie jednego pędu proleptycznego pączek wierzchołkowy może rozwijać się normalnie. W takiej sytuacji pęd proleptyczny tworzy drugi pęd wierzchołkowy i powstaje tzw. „dwójka". Jeśli pączek wierzchołkowy zamiera, to każdy z pędów proleptycznych, wyrosły z górnego paczka bocznego na pędzie głównym, jest pretendentem do przejęcia roli pędu wierzchołkowego – kształtuje się na ogół przejściowa, wielopędowa forma pokrojowa sosny.

Proleptyczność jest zjawiskiem stosunkowo powszechnie obserwowanym w szkółkach oraz uprawach i młodnikach sosnowych, gdzie od kilku do kilkunastu, rzadko kilkudziesięciu procent drzewek wytwarza pędy proleptyczne. Okolicznością sprzyjającą wykształceniu pędów proleptycznych w uprawach i młodnikach sosnowych jest szybsze zakończenie przyrostu pędów wiosennych w następstwie niedobór opadów atmosferycznych i/lub wysokich temperatur w maju i czerwcu. W szkółkach, obok predyspozycji genetycznej, czynnikiem wpływającym na przedwczesność jest niewątpliwie wysoka dostępność składników pokarmowych i wody w okresie letnim.

Deformacja budowy morfologicznej sosny zwyczajnej zwana wielopędowością (wielowierzchołkowością) może być następstwem, obok proleptyczności, także działania innych czynników. Wielopędowe formy sosny to często efekt zgryzienia lub osmykania przez zwierzynę płową pędu wierzchołkowego, bądź też uszkodzenia pączków i pędów przez owady - głównie z rodziny skośnikowatych i zwójkowatych (np. skośnik tuzinek, zwójka sosnóweczka). W szkółkach znaczącą przyczyną wielopędowości sosny mogą być uszkodzenia powodowane przez owady z rzędu skoczogonków. Stosunkowo rzadziej wielopędowość sosny w szkółkach, uprawach i młodnikach jest następstwem obumarcia pędu wierzchołkowego, w efekcie chorobotwórczej działalności grzybów lub uszkodzenia pączka wierzchołkowego przez ptaki.